شنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۱ - ۰۶:۵۲
۰ نفر

روابط اسلام‌آباد و واشنگتن از سال ۱۹۴۷ و اعلام موجودیت پاکستان تاکنون همواره فراز و نشیب‌های مختلفی را تجربه کرده است. در برخی مواقع این دو کشور متحدان بسیار نزدیکی بوده‌اند و زمانی اختلاف‌های میان آنها مانند هفته‌های اخیر به اوج رسیده است.

تمایل به سمت غرب (۱۹۴۷-۱۹۵۲)

پاکستان در تلاش برای نزدیک شدن به قدرت‌های غربی از جمله آمریکا بود تا در مقابل هند قدعلم کند. هند در آن زمان به رابطه با اتحاد جماهیر شوروی تمایل بیشتری داشت. نخستین جنگ پاکستان بر سر منطقه مورد مناقشه کشمیر در همین دوره اتفاق افتاد و در اول ژانویه سال ۱۹۴۹ سرانجام با طرح آتش‌بس سازمان ملل به پایان رسید.

متحدان نظامی (۱۹۵۴-۱۹۶۹)

بعد از مرگ محمد علی جناح، بنیانگذار پاکستان و ترور لیاقت علی‌خان، آمریکا با دولت نظامی محمد ایوب‌خان، نخستین حاکم نظامی پاکستان و دومین رئیس‌جمهور این کشور توافقنامه همکاری نظامی امضا کرد. آمریکا بر این اساس اجازه داشتن پایگاه‌های مخفی را در پاکستان داشت. کمک‌های نظامی واشنگتن به اسلام‌آباد در همین راستا تا سال ۱۹۶۱ بیشتر از ۵۰۸ میلیون دلار تخمین زده می‌شود. در ۵ آگوست سال ۱۹۶۵ دومین جنگ پاکستان وهند بر سر کشمیر آغاز شد. آمریکا همزمان با این مسئله کمک‌های خود به هند و پاکستان را قطع کرد، در حالی‌که هر دو طرف در این جنگ از تسلیحات آمریکایی استفاده می‌کردند! احساس خیانت از سوی مقام‌های پاکستان باعث شد پس از پایان جنگ در ۲۲ سپتامبر ۱۹۶۵ این کشور رابطه خود را با چین گرم‌تر کند.

حرکت رو به عقب (۱۹۷۰-۱۹۷۷)

با تلاش شرق پاکستان برای خودمختاری در سال ۱۹۷۱ پاکستان شاهد جنگ داخلی شد. با پیروزی عوامی لیگ در انتخابات، شرق پاکستان ناآرام شد و نظامیان تلاش کردند صدای بنگال‌ها را خاموش کنند. آمریکایی‌ها در تلاش بودند که با کمک حاکمان نظامی پاکستان با چین وارد مذاکره شوند. در زمان جنگ برای اعلام تشکیل بنگلادش، آمریکا به‌صورت مخفیانه با ارسال تسلیحات از پاکستان حمایت می‌کرد. هند هم در مقابل از تلاش‌ها برای جدایی شرق پاکستان حمایت کرد تا کشور مستقل بنگلادش تشکیل شود. رسانه‌های غربی از کمک واشنگتن برای سرکوب ساکنان شرق انتقاد کردند. به‌دنبال این مسئله آمریکا بار دیگر کمک‌های نظامی خود به پاکستان را به حالت تعلیق درآورد که باعث خشم پاکستانی‌ها شد. تجزیه پاکستان و تشکیل کشور بنگلادش روابط دو طرف را تیره و تار کرد. علاوه بر این تلاش ذوالفقار علی بوتو برای تحریم هند از سوی آمریکا به خاطر آزمایش هسته‌ای در نزدیکی مرز پاکستان ناکام ماند. در سال ۱۹۷۵ آمریکا کمک‌های خود به پاکستان را به‌صورت محدود از سرگرفت.

همکاری در مقابل شوروی (۱۹۷۸-۱۹۸۸)

با ورود نیروهای اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان و شروع اشغال این کشور همکاری سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا(سیا) و سازمان اطلاعات پاکستان(آی‌اس‌آی) گسترده شد. با صرف میلیاردها دلار از سوی 2کشور و همچنین عربستان سعودی برای آموزش شبه نظامیان به‌تدریج شمال پاکستان تبدیل به پایگاهی برای مجاهدینی شد که با نیروهای شوروی می‌جنگیدند. با وجود همکاری نزدیک دو طرف نمایندگان کنگره آمریکا درباره تلاش مقام‌های پاکستان برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای اعلام خطر کردند. همین مسئله باعث شد تا کنگره بار دیگر کمک‌های نظامی به پاکستان را در سال ۱۹۷۹ به حال تعلیق درآورد. در سال ۱۹۸۱ دولت رونالد ریگان پیشنهاد بسته کمک‌های اقتصادی و نظامی به‌ ‌ارزش 2/3 میلیارد دلار را به پاکستان داد. پاکستان به مسیر اصلی انتقال تسلیحات به مجاهدین افغان تبدیل شده بود. با وساطت ماموران اطلاعاتی عربستان سعودی، سیا به‌صورت مخفیانه به آی‌اس‌آی در آموزش مجاهدین در منطقه مرزی پاکستان و افغانستان کمک می‌کرد.

از دست رفتن اهمیت (۱۹۸۸-۱۹۹۰)

با خروج نیروهای شوروی از افغانستان و پایان جنگ سرد، پاکستان اهمیت سابق خود را برای آمریکا از دست داد. در سال ۱۹۹۰ جورج بوش پدر تمام کمک‌های اقتصادی و نظامی آمریکا به پاکستان را با تصویب اصلاحیه پرسلر در کنگره به حال تعلیق درآورد. اصلاحیه پرسلر رئیس‌جمهور آمریکا را موظف می‌کرد که برای اطمینان از عدم‌تلاش پاکستان برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای در هر سال مالی تایید کنگره را برای کمک‌های اعطایی به پاکستان دریافت کند. همچنین تحویل تجهیزات نظامی مهم از جمله جنگنده‌های اف ۱۶ هم به پاکستان متوقف شد. بهبود روابط آمریکا با هند هم دلسردی پاکستانی‌ها را به‌دنبال داشت.

دوستی با دشمنان آمریکا (۱۹۹۷-۱۹۹۸)

پاکستان با پیوستن به امارات و عربستان سعودی، دولت طالبان را در افغانستان به رسمیت شناخت. یک سال بعد از این مسئله آمریکا از اسلام‌آباد خواست تا به این کشور برای دستگیری اسامه‌ بن‌لادن، رهبر القاعده کمک کند. آمریکا درصدد بازداشت بن لادن به خاطر بمبگذاری در سفارتخانه‌های این کشور در دارالسلام و نایروبی بود. پاکستان به درخواست آمریکا پاسخ نداد.

دوئل هسته‌ای( ۱۹۹۸-۱۹۹۹)

هند در ماه می‌سال ۱۹۹۸ دومین آزمایش مهم هسته‌ای خود را انجام داد. پاکستان هم در مقابل این اقدام ۵ آزمایش هسته‌ای در منطقه بلوچستان این کشور صورت داد تا یک دوئل هسته‌ای شکل بگیرد. آمریکا به‌دنبال این آزمایش‌ها، پاکستان را تحریم کرد. فروش تسلیحات، کمک‌های اقتصادی و اعطای وام به دولت پاکستان در این تحریم‌ها محدود شد. در ۹ژوئن ۱۹۹۹ اما سنای آمریکا اصلاحیه پرسلر را به حال تعلیق درآورد.

نقطه‌ای به نام ۱۱ سپتامبر (۲۰۰۱)

پس از حملات ۱۱ سپتامبر، آمریکا بخشی از تحریم‌های پاکستان را لغو کرد و این کشور تبدیل به یکی از مهم‌ترین متحدان واشنگتن در جنگ به‌اصطلاح با تروریسم شد. کمک‌های آمریکا پس از موافقت نواز شریف، نخست‌وزیر وقت پاکستان برای کمک جهت سرنگونی حکومت طالبان در افغانستان به این کشور رسید.

مردی به نام عبدالقدیرخان (۲۰۰۴)

در ماه فوریه این سال، عبدالقدیرخان پدر برنامه‌های هسته‌ای پاکستان از انتقال تکنولوژی ساخت تسلیحات هسته‌ای به کشورهای دیگر ازجمله کره‌شمالی و لیبی حرف زد. آمریکا، دولت اسلام‌آباد را برای بازداشت عبدالقدیرخان تحت فشار همه جانبه قرار داد. پاکستان مهم‌ترین متحد غیرعضو ناتو آمریکا بود و به همین خاطر سرانجام به حبس خانگی مردی که پاکستانی‌ها او را قهرمان می‌دانند اکتفا شد.

آغاز استراتژی جدید( 2006-2009)

جورج بوش در مارس ۲۰۰۶ برای دیدار از پاکستان به اسلام‌آباد رفت و بر ادامه همکاری‌های دو طرف در زمینه‌های مختلف از جمله جنگ با تروریسم تأکید کرد. در سپتامبر همین سال پرویز مشرف راهی واشنگتن شد و ضمن دیدار با مقام‌های آمریکایی در نشستی سه‌جانبه با حضور روسای جمهوری آمریکا و افغانستان شرکت کرد.

اوباما استراتژی جدید این کشور موسوم به Af-Pak را اعلام کرد. این استراتژی بر نابودی پایگاه‌های امن القاعده در پاکستان و جلوگیری از بازگشت آنها به افغانستان متمرکز بود. پاکستان عملیات گسترده‌ای را در وزیرستان جنوبی برای هدف قرار دادن رهبران طالبان آغاز کرد. در ماه آگوست آمریکا به وسیله یک هواپیمای بدون سرنشین بیت‌الله‌محسود رهبر طالبان پاکستان را کشت. دو ماه بعد کنگره آمریکا برنامه کمک‌های ۷میلیارد دلاری واشنگتن به پاکستان را برای تقویت روابط دو طرف اعلام کرد.

افزایش حملات هواپیماهای بدون سرنشین (۲۰۱۰)

آمریکا حملات هواپیماهای بدون سرنشین خود را در داخل خاک پاکستان افزایش داد. درحالی‌که مقام‌های نظامی واشنگتن از این حملات به‌عنوان بهترین راه برای هدف قرار دادن شبه نظامیان دفاع می‌کردند پاکستانی‌ها اعلام کردند که این حملات کشتار غیرنظامیان را به‌دنبال دارد و شکست طالبان را سخت‌تر می‌کند. در ماه می‌کشف یک خودروی بمبگذاری شده و خنثی‌سازی آن در میدان تایمز نیویورک به بازداشت یک متهم آمریکایی-پاکستانی منجر شد. مقام‌های آمریکایی اعلام کردند که فیصل شهزاد، متهم این بمبگذاری نافرجام، در پاکستان آموزش دیده است. هیلاری کلینتون پس از این مسئله تهدید کرد درصورتی که رد عامل یک حمله تروریستی در خاک آمریکا به پاکستان برسد عواقب سختی در انتظار این کشور خواهد بود.

بحران بر سر مامور سیا (ژانویه ۲۰۱۱)

پاکستان ریموند دیویس، مامور سیا را به اتهام کشتن 2پاکستانی در لاهور بازداشت کرد که باعث تنش در روابط دو طرف شد. تظاهرات ضد‌آمریکایی پس از این مسئله در پاکستان گسترش پیدا کرد. گفته می‌شود 2 فرد کشته شده مامور آی‌اس‌آی بودند. اوباما از اقدام دیویس دفاع و با اعلام اینکه دیویس مصونیت قضایی دارد خواستار آزادی او از سوی اسلام‌آباد شد. در ماه مارس با پرداخت 2/3 میلیون غرامت به خانواده قربانیان ریموند دیویس به آمریکا بازگشت.

کشتن بن لادن (می ۲۰۱۱)

نیروهای ویژه آمریکا در یک عملیات جنجالی به پناهگاه اسامه‌بن لادن در ابوت‌آباد پاکستان حمله و رهبر القاعده را کشتند. این حمله دردسرهای فراوانی برای دولت پاکستان ایجاد کرد و نمایندگان مخالف خواستار واکنش جدی به این مسئله به خاطر نقض حاکمیت کشورشان از سوی آمریکا شدند. در مقابل آمریکایی‌ها مقام‌های پاکستان را به مخفی کردن بن‌لادن متهم کردند.

تعویق کمک نظامی (جولای ۲۰۱۱)

دولت اوباما کمک نظامی ۸۰۰میلیون دلاری خود را برای ابراز نارضایتی از نحوه همکاری‌های امنیتی پاکستان به تعویق انداخت.

دسترسی چین به بالگرد آمریکا (آگوست ۲۰۱۱)

رسانه‌ها اعلام کردند که پاکستان بالگرد رادارگریزی که در جریان عملیات کشتن بن لادن سقوط کرده بود را در اختیار چین قرار داده است؛ مسئله‌ای که نارضایتی واشنگتن را به‌دنبال داشت.

پاکستان متهم می‌شود (۲۱ سپتامبر ۲۰۱۱)

یک هفته پس از هشدار آمریکا برای قطع روابط اسلام‌آباد با لشکر طیبه، دریاسالار مایک مولن رئیس وقت ستاد مشترک ارتش آمریکا اعلام کرد که حمایت پاکستان از چنین گروه‌هایی این کشور را به‌صورت غیرمستقیم مسئول حملات علیه آمریکا در افغانستان می‌کند.

رد و هشدار (۲۳ سپتامبر ۲۰۱۱)

وزیر امور خارجه پاکستان با رد اتهام‌های مقام‌های آمریکا هشدار داد که واشنگتن با چنین اقداماتی می‌تواند به روابط خود با پاکستان لطمه بزند.

حمله خونین (۲۴ نوامبر ۲۰۱۱)

حمله بالگردهای آمریکایی ناتو به دو پایگاه مرزی پاکستان کشته شدن ۲۴ سرباز این کشور را به‌دنبال داشت. این مسئله به‌شدت احساسات ضد‌آمریکایی مردم پاکستان را افزایش داد.

بستن شاهراه تدارکات ناتو (۲۷ نوامبر ۲۰۱۱)

پاکستان در واکنش به کشته شدن سربازانش گذرگاه مرزی مهم تورخم را روی کامیون‌های تدارکات نیروهای ناتو در افغانستان بست.

تحریم کنفرانس افغانستان (۲۹ نوامبر ۲۰۱۱)

دولت پاکستان کنفرانس بین‌المللی درباره افغانستان در آلمان را در ادامه واکنش‌ خود تحریم کرد؛ اقدامی که عملاً این نشست مهم را بی‌نتیجه گذاشت.

حوادث مارس ۲۰۱۲

2ژنرال آمریکایی با ژنرال پرویز اشفق کیانی، فرمانده ارتش پاکستان دیدار کردند تا برای از سرگیری همکاری‌های اسلام‌آباد با واشنگتن تلاش کنند. همچنین آمریکا برای بازداشت حافظ محمد سعید، بنیانگذار لشکر طیبه ۱۰میلیون دلار جایزه تعیین کرد؛ اقدامی که حمایت هند و انتقاد دولت پاکستان را به‌دنبال داشت.

 

کد خبر 169069

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار آسیا و اقیانوسیه

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز